Thinker Toys + tłumaczenia symultaniczne

Ostatnio zacząłem czytać książkę "Thinker Toys" (by Michael Michalko). W rosyjskim internecie, na szczęście, można znaleźć i ściągnąć prawie wszystko — mówiąc nawiasem, jest to poważny powód, żeby uczyć się rosyjskiego :) Autor omawia różne sposoby, dzięki którym możemy obudzić swój umysł i zmusić go do pracy. Na ile rozumiem początek książki, chodzi o to, by:

1. Uświadomić sobie, że skuteczne działanie umysłu jest w ogóle możliwe;
2. Zacząć robić niezwykłe rzeczy, lub też zwykłe rzeczy w niezwykły sposób.

W efekcie umysł, będąc zaskoczony takim niezwykłym przebiegiem sytuacji, nagle zaczyna działać. Proste, prawda?  :)

Żeby doświadczyć tego w praktyce, postanowiłem wybrać się z niezwykłym człowiekiem do niezwykłego miejsca. Z niezwykłymi ludźmi, jak się okazuje, często jest tak, że oni są bliżej, niż sobie wyobrażamy. Jako niezwykłe miejsce wybraliśmy warszawskie Muzeum Azji i Pacyfiku, znajdujące się na Starówce. Kushtar Mamytaliev, znany orędownik bahaizmu w Polsce, akurat pokazywał tam stary kirgiski film "Biały statek", zapewniając symultaniczne tłumaczenie z rosyjskiego (bo niestety nie wszystkich jeszcze w Warszawie nauczyłem tego pięknego języka :) Generalnie rzecz biorąc, uważam, że Kushtarowi dobrze poszło z tłumaczeniem (chociaż czasem było słabo go słychać). I teraz czas na krótką dygresję nt. tłumaczeń ustnych.

Kiedy słuchamy tłumaczenia z języka, który znamy, na inny język, który znamy nie gorzej, często może się wydawać, że wiele rzeczy przetłumaczylibyśmy lepiej od tłumacza. Tymczasem jest to najczęściej jedynie iluzja. Iluzję powoduję to, że nasz mózg przebywa w stanie relaksacji, podczas jak mózg tłumacza symultanicznego "haruje za czterech" — jak byłoby widać na elektroencefalogramie, cały mózg "płonie", i gdyby nawet doświadczony lekarz (taki, jak moja mama :)) to zobaczył, to pewnie zacząłby się martwić o zdrowie takiego człowieka :) Oto cytat z książki Kato Lomb:

Медицинские эксперименты установили, что во время работы пульс синхрониста достигает 160 ударов в минуту, что на 20 ударов больше, чем у штангистов в момент – только в один момент – поднятия тяжести, а энцефалограмма показывает необыкновенное и, по мнению некоторых специалистов, предельное сосредоточение центров мозга в одну-две ярчайших доминанты. После 15-20 минут работы в кабине загнанный мозг, властно требуя отдыха, включает охранительное торможение – наступает «мертвая точка», когда либо необходимо сдалать усилие воли, либо уступить. Поэтому на конференциях переводчики работают «экипажами» - от 2 до 4 человек на кабину.

Tak że gratulacje Kushtarowi, że spokojnie sobie poradził z półtoragodzinnym filmem :) A przy okazji polecam uprawianie tego jako ćwiczenia: tłumaczyć symultanicznie np. nagranie jakiegoś ciekawego wykładu z naszego ojczystego języka na język, którego się uczymy, na bieżąco notując miejsca, w których mamy trudności. Doświadczymy wtedy "na własnej skórze" momentu, gdy mózg po prostu się wyłącza, zobaczymy w praktyce, że możemy mieć dni lepsze lub gorsze pod względem językowym, a co najważniejsze, wiele razy się zdarzy, że szukane słówko — wydawałoby się, już dawno zapomniane — w odpowiednim momencie samo wskakuje do głowy, milisekundę przed tym, jak mamy go powiedzieć :)

Na sam koniec — element komiczny. W "Białym statku" jest moment, gdy dziewczyna imituje scenę z Bollywood. Tutaj trzeba powiedzieć, że w Związku Radzieckim, gdzie wszystko "obce" było oficjalnie krytykowane, władze jednak chętnie zezwalali na bollywood'zkie filmy jako opcję politycznie bezpiecznej rozrywki, a więc filmowa kultura Indii miała sporo fanów. Jednym z takich fanów od dziecka jest Baimurat Allaberiyev, kolejny emigrant z Azji Centralnej, internet-sensacja roku 2009. By długo nie gadać, po prostu wklejam filmik, który kilka lat temu uczynił Baimurata gwiazdą:

Kiedyś w "The New York Times" ukazał się bardzo wnikliwy artykuł o Bajmuracie. Jeśli macie czas, przeczytajcie go w całości. A tutaj podam tylko krótki cytat:

At 38, Mr. Allaberiyev looks like a much older man, with deep creases in his cheeks and a painfully bloodshot eye. But as soon as he begins to sing, he switches on like a light bulb. 

Posted in: Azja, osobiste, rozrywka, tłumaczenia, umysł